دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی یکی از مهم ترین راهکارهایی است که دولت برای حمایت از واردکنندگان کالاهای اساسی و مدیریت بازار ارز در نظر گرفته است. این فرآیند با هدف کاهش هزینه واردات کالاهای ضروری مانند دارو، تجهیزات پزشکی، مواد غذایی و قطعات تولیدی انجام می شود. دارندگان کارت بازرگانی می توانند با رعایت الزامات قانونی و ثبت نام در سامانه های مربوطه از این امکان بهره مند شوند. نکته کلیدی در این مسیر آشنایی با فرآیندهای اداری، شرایط تعیین شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین ضوابط بانک مرکزی در خصوص تخصیص ارز است.
دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی
واردکننده برای دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی باید ابتدا نسبت به اخذ کارت بازرگانی معتبر اقدام کند. سپس از طریق سامانه جامع تجارت، سفارش کالای موردنظر خود را ثبت می نماید. پس از بررسی و تایید ثبت سفارش توسط نهادهای ذی ربط، درخواست تخصیص ارز در سامانه نیما ثبت می شود. در این مرحله میزان و نوع ارز مشخص می شود و در صورت تأیید، بانک عامل اقدام به پرداخت ارز به فروشنده خارجی می کند. لازم به ذکر است که تنها واردات کالاهایی که در لیست کالاهای دارای اولویت و ضروری قرار دارند، مشمول دریافت ارز دولتی می شود.
طبق سهمیه بندی جدیدی که توسط وزارت صمت اعلام شده، هر کارت بازرگانی با توجه به سابقه، حجم واردات سال های گذشته و نوع فعالیت، سهمیه مشخصی برای دریافت ارز دولتی خواهد داشت. این سهمیه ها در هر سال ممکن است تغییر کند و به همین دلیل لازم است تجار همواره از آخرین بخشنامه ها و دستورالعمل ها اطلاع داشته باشند. استفاده از مشاوره شرکت های متخصص در امور واردات و ترخیص مانند تکسفیر می تواند مسیر دریافت ارز دولتی را برای تجار تسهیل و تسریع کند.
شرایط استفاده از ارز دولتی
چند شرط اساسی برای اینکه بتوان از مزایای دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی بهره مند شد، وجود دارد. اول از همه واردکننده باید دارای کارت بازرگانی فعال و معتبر باشد که توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن صادر شده است. دوم کالای موردنظر باید در فهرست کالاهای مجاز و دارای اولویت قرار داشته باشد. این فهرست به صورت دوره ای توسط وزارت صمت اعلام می شود. سوم تمامی مراحل ثبت سفارش و تخصیص ارز باید از طریق سامانه های الکترونیکی جامع تجارت و سامانه نیما صورت گیرد. رعایت دقیق این مراحل پیش نیاز اساسی برای تخصیص ارز دولتی به واردکنندگان می باشد.
مدارک موردنیاز برای دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی
- کارت بازرگانی معتبر (صادره از اتاق بازرگانی و دارای اعتبار کافی)
- پروفرما (پیش فاکتور) از فروشنده خارجی شامل مشخصات کالا، قیمت، شرایط پرداخت، نام فروشنده و خریدار
- ثبت سفارش تایید شده در سامانه جامع تجارت
- تعهدنامه ارزی طبق ضوابط بانک مرکزی برای استفاده صحیح از ارز تخصیص یافته
- مجوزهای قانونی مرتبط با نوع کالا (مانند مجوز بهداشت، مجوز قرنطینه، مجوز استاندارد، مجوز وزارت صمت و…)
- اسناد بانکی پرداخت ارز شامل رسید پرداخت، حواله ارزی و اطلاعات حساب فروشنده خارجی
- اسناد حمل و ترخیص کالا مانند بارنامه، بیمه نامه، قبض انبار، فاکتور نهایی و گواهی مبدأ
مراحل دریافت ارز دولتی
فرآیند دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی از چند مرحله دقیق و به هم پیوسته تشکیل می شود که رعایت ترتیب آن ها الزامی است. هر یک از این مراحل توسط یک نهاد مشخص نظارت و کنترل می شود. در ادامه هر مرحله را به صورت گام به گام توضیح می دهیم:
اخذ و فعال سازی کارت بازرگانی
قبل از هر اقدامی واردکننده باید یک کارت بازرگانی معتبر از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی دریافت کند. این کارت مجوز رسمی فعالیت وارداتی و صادراتی است. شرایطی مانند داشتن سابقه فعالیت اقتصادی، ارائه مدارک شناسایی، مفاصاحساب مالیاتی و مدرک تحصیلی برای صدور کارت مورد نیاز است. کارت باید به صورت سالانه تمدید شود و هرگونه تعلیق یا ابطال آن باعث لغو فرآیند دریافت ارز خواهد شد.
ثبت نام و ورود به سامانه جامع تجارت
فرد باید بعد از اینکه کارت را دریافت کرد، در سامانه جامع تجارت به نشانی ntsw.ir ثبت نام کند. سپس تمامی اطلاعات خود را وارد کند. این اطلاعات شامل مشخصات حقوقی، آدرس، شماره حساب بانکی و حوزه فعالیت تجاری می شوند. این سامانه در واقع درگاه رسمی ثبت و پیگیری تمام مراحل واردات و صادرات کشور است.
ثبت سفارش کالای وارداتی
در این مرحله بازرگان مشخص می کند که چه کالایی را از کدام کشور و به چه قیمتی وارد خواهد کرد. پروفرما (پیش فاکتور) فروشنده خارجی باید در سامانه بارگذاری و درخواست ثبت سفارش ارسال شود. سازمان توسعه تجارت و وزارت صمت این سفارش را بررسی و در صورت تطابق با فهرست کالاهای مجاز و سهمیه واردات، آن را تایید می کنند. در برخی موارد مجوزهای بهداشتی، کشاورزی یا صنعتی نیز باید در همین مرحله دریافت شود.
درخواست تخصیص ارز در سامانه نیما
پس از تایید سفارش، بازرگان باید وارد سامانه نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی) شود و درخواست تخصیص ارز برای همان سفارش ثبت شده را ارائه دهد. در اینجا نوع ارز (یورو، دلار، درهم و…)، مبلغ موردنیاز، نحوه پرداخت، اطلاعات فروشنده خارجی و بانک عامل انتخاب می شود. بانک مرکزی از طریق صرافی های مجاز یا مستقیماً از طریق بانک ها، درخواست را بررسی و در صورت تایید سهمیه ارز دولتی را تخصیص می دهد.
پرداخت ارز به فروشنده خارجی
در صورت تایید تخصیص ارز، بانک عامل ارز مورد نیاز را طبق اطلاعات به حساب فروشنده خارجی واریز می کند. این واریز به یکی از روش های حواله ای، اعتبار اسنادی یا پیش پرداخت صورت می گیرد. بازرگان هم زمان باید تعهدنامه ارزی امضا کند که به موجب آن متعهد می شود کالا را با ارز تخصیصی وارد کند و آن را در داخل کشور با نرخ مصوب عرضه نماید.
حمل، ترخیص و ورود کالا به کشور
کالای خریداری شده پس از پرداخت وارد گمرک می شود. در این مرحله اسناد حمل، بارنامه، بیمه نامه و سایر مدارک واردات باید به گمرک ارائه شود. مراحل ترخیص کالا پس از بررسی و تایید تطابق کالا با ثبت سفارش انجام و کالا وارد بازار داخلی می شود.
نکات مهم دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی
توجه به چند نکته برای دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی ضروری است. اول اینکه تنها کالاهایی که در فهرست اولویت دار دولت هستند، امکان دریافت ارز دارند. دوم تعهد ارزی واردکننده باید دقیق و مطابق با قوانین بانک مرکزی باشد و واردکننده ملزم به مصرف ارز برای همان کالای مشخص شده در ثبت سفارش است.
سوم شفافیت در تمام مراحل باید رعایت شود؛ زیرا در صورت بروز تخلف، مسئولیت های قانونی جدی متوجه واردکننده خواهد بود. همچنین اسامی افراد و شرکت هایی که ارز دولتی دریافت کرده اند ممکن است به صورت عمومی منتشر شود. بنابراین مسئولیت اخلاقی و قانونی این فرآیند نیز اهمیت بالایی دارد.
نتیجه گیری
دریافت ارز دولتی با کارت بازرگانی با توجه به شرایط فعلی اقتصاد ایران و نیاز به مدیریت منابع ارزی به عنوان یک فرصت کلیدی برای واردکنندگان به شمار می رود. این ابزار می تواند به تثبیت قیمت کالاهای ضروری در بازار کمک کند و موجب رونق بخش بازرگانی کشور شود. با این حال موفقیت در دریافت این ارز نیازمند آشنایی کامل با ضوابط قانونی، ثبت سفارش صحیح و ارائه مدارک معتبر است.
همچنین واردکنندگان به دلیل سهمیه بندی و اولویت بندی کالاها باید برنامه ریزی دقیق و آگاهی از جدیدترین دستورالعمل های سازمان های مرتبط داشته باشند. استفاده از خدمات مشاوران حرفه ای در زمینه واردات می تواند احتمال خطا را کاهش دهد و روند دریافت ارز را تسهیل کند. در نهایت بهره برداری صحیح و مسئولانه از ارز دولتی نه تنها سود واردکننده را تضمین می کند، بلکه در راستای تأمین منافع عمومی نیز گام مهمی تلقی می شود.
