هیئت مدیره در شرکت های سهامی به عنوان بالاترین مقام اجرایی شرکت شناخته می شود که مسئولیت اداره امورات روزمره شرکت و اجرای تصمیمات اعلامی را بر عهده دارد. انتخاب اعضای هیئت مدیره از طریق یک روند دموکراتیک صورت می گیرد، به طوری که طبق قوانین و مقررات مربوطه، سهامداران شرکت در یک جلسه عمومی اعضای هیئت مدیره را انتخاب می کنند. این اعضا مسئول انتخاب مدیرعامل و سایر مدیران اجرایی شرکت هستند و وظیفه اصلی آن ها نظارت بر عملکرد اجرایی شرکت است.
آن ها باید دارای صلاحیت ها، تجربه و دانش لازم برای رهبری و مدیریت شرکت باشند. این اعضا باید توانایی ارزیابی و تصمیم گیری در مواقع حساس را داشته باشند تا به بهترین نحو از منافع شرکت و سهامداران آن مراقبت کنند. همچنین هیئت مدیره مسئول ارتباط با نهادهای مربوطه و نمایندگی از شرکت به جامعه است. انتخاب اعضای هیئت مدیره باید با دقت و عدالت انجام شود تا بهترین افراد برای اداره و رهبری شرکت انتخاب شوند و عملکرد شرکت به بهترین شکل ممکن تضمین شود.
هیئت مدیره در شرکت های سهامی
اعضای هیئت مدیره در شرکت های سهامی فقط از میان سهامداران آن شرکت ها انتخاب خواهند شد. برای مشخص شدن میزان صلاحیت افرادی که قرار است به عنوان هیئت مدیره فعالیت نمایند، باید دارای شرایط لازم باشند.
مثلاً اعضای هیئت مدیره این شرکت ها نباید دارای ممنوعیت های قانونی مواد ۱۱۱ لایحه های اصلاحی قوانین تجارت و ممنوعیت های اصل ۱۴۰ قانون باشند. اگر به دنبال یک مؤسسه با تجربه، حرفه ای و با تیمی متخصص در زمینه حقوق و ثبتی هستید، مؤسسه تکسفیر گزینه ای مناسب برای رسیدن به اهداف حقوقی و ثبتی شما خواهد بود.
مدت اعتبار مسئولیت اعضای هیئت مدیره چقدر است؟
معمولاً مدت اعتبار فعالیت افراد به عنوان هیئت مدیره در شرکت های سهامی در اساسنامه این شرکت ها قید می گردد. اما در هر صورت این مدت بیشتر از دو سال نخواهد شد. بعد از پایان یافتن مدت تصدی اعضای هیئت مدیره امکان تمدید مدت زمان تصدی برای دوره های بعدی وجود خواهد داشت. همچنین باید دانست که امکان عزل هریک از اعضای هیئت مدیره و یا هریک از مدیران در هر زمانی وجود دارد. وظیفه عزل اعضای هیئت مدیره بر عهده مجمع عمومی عادی می باشد.
تعداد اعضای هیئت مدیره
تعداد اعضای هیئت مدیره در شرکت های سهامی حداقل ۴ نفر در نظر گرفته شده است. در نظریه حقوقی شماره ۵۱۵۷ این مطلب به طور واضح بیان گردیده است. هرچند در شرکت های سهامی عام که شامل بورس هستند، حداقل اعضای هیئت مدیره ۵ نفر و حداکثر تعداد این اعضا ۸ نفر است. این جمله به این معنی است که تعداد این افراد تحت هیچ شرایطی نباید کمتر از ۴ نفر باشد. اما اگر تعداد اعضای هیئت مدیره بیشتر از ۴ نفر باشد بر اساس اساسنامه این شرکت های سهامی مانعی وجود نخواهد داشت.
آیا امکان عضویت در هیئت مدیره برای اشخاص حقوقی وجود دارد؟
طبق قوانین کشور افراد حقوقی می توانند در مقام مدیریت شرکت های سهامی انتخاب و مشغول به فعالیت شوند. در این مورد فرد حقوقی دارای همان وظایف و مسئولیت های فرد حقیقی بوده و باید فردی را برای انجام وظایف مدیریتی خود معرفی نماید. این شخص معرفی توسط نماینده دائمی شخص حقوقی خواهد بود. نماینده شامل تمامی شرایط، مسئولیت های جزائی و مدنی و تعهدات اعضای هیئت مدیره در شرکت های سهامی خواهد بود. همچنین این فرد با شخص حقوقی از لحاظ قانونی مسئولیت تضامنی دارد.
در هر زمان امکان عزل نماینده از طرف شخص حقوقی وجود خواهد داشت. همچنین در این موارد شخص حقوقی باید جانشین جدید را به صورت کتبی به هیئت مدیره شرکت معرفی نماید. در غیر این صورت شخص حقوقی غایب در نظر گرفته خواهد شد. باید این مطلب را در نظر داشته باشید که هیچ فردی نمی تواند به نیابت و وکالتاً یا به نمایندگی از طرف شخص دیگری به عنوان عضو هیئت مدیره مشغول به کار گردد.
میزان سهام اعضای هیئت مدیره
الزامی است که هریک از اعضای هیئت مدیره و یا هریک از مدیران در این شرکت ها حداقل میزان مشخصی از سهام را که در اساسنامه شرکت است دارا باشند. این میزان سهام نباید کمتر از تعداد سهام مقرر در اساسنامه برای رأی دادن باشد. این میزان سهم برای جبران احتمالی خساراتی خواهد بود که ممکن است از تصمیمات هریک از اعضای هیئت مدیره به شرکت وارد گردد. این سهام به نام شخص است. امکان انتقال این سهام وجود نخواهد داشت. اگر عضوی از هیئت مدیره سود سهام خود را در زمان تصدی اش دریافت نکند، سهام ذکر شده به عنوان وثیقه در حساب شرکت نگهداری خواهد شد.
رئیس هیئت مدیره چه کسی خواهد بود؟
در اولین جلسه با رأی گیری هیئت مدیره رئیس و نایب رئیس انتخاب خواهند شد. مدت ریاست رئیس و نایب رئیس به اندازه مدت زمان عضویت آنها در هیئت مدیره شرکت های سهامی خواهد بود.
جمع بندی
هیئت مدیره در شرکت های سهامی شامل اعضایی است که از میان سهامداران انتخاب می شوند و برای مشخص شدن صلاحیت آنها باید شرایط قانونی را داشته باشند. مدت اعتبار فعالیت آنها در اساسنامه شرکت ها قید می شود و معمولاً بیش از دو سال نیست. تعداد اعضا حداقل ۴ نفر است و افراد حقوقی نیز می توانند عضو هیئت مدیره باشند. اعضا باید حداقل میزان مشخصی از سهام را در اختیار داشته باشند و رئیس و نایب رئیس هیئت مدیره توسط رأی گیری انتخاب می شوند.
این مدت برای هریک از اعضا بیشتر از دو سال نیست، اما امکان تمدید پس از پایان آن وجود دارد. اعضا ممکن است در هر زمانی عزل شوند که وظیفه آن به عهده مجمع عمومی عادی است. تعداد اعضا حداقل ۴ نفر است، اما در شرکت های عام حداقل ۵ نفر و حداکثر ۸ نفر می توانند باشند. افراد حقوقی نیز می توانند عضو هیئت مدیره باشند و همان وظایف و مسئولیت های افراد حقیقی را دارند.
هر عضو باید حداقل تعدادی سهم را داشته باشد و در صورت عدم دریافت سهم خود، سهام به عنوان وثیقه نگهداری می شود. رئیس هیئت مدیره و نایب رئیس در اولین جلسه با رأی گیری انتخاب می شوند و مدت ریاست آن ها برابر با مدت عضویتشان در هیئت مدیره است.
